Φίλε . φίλη
της δημιουργικής μάθησης .
Η ομάδα "Το σεντούκι του παππού"
έχει μια θέση για σένα .
Συναντιόμαστε μια φορά τον μήνα
Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Αιτωλοακαρνανίας (Αγγελόκαστρο)
και δημιουργούμε ψηφιακές
αφηγήσεις με αφορμή ένα ποίημα .
Σε περιμένουμε στον Αγιασμό
,
το Σάββατο 28 Σεπτέμβρη στις 18:00!

Με αγάπη ,
Αριάδνη Δάντε & Θοδωρής Τσιλίκας

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

«ΤΟ ΣΕΝΤΟΥΚΙ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ»

Γενική περιγραφή προγράμματος

Το εθελοντικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Το σεντούκι του παππού» αποτελεί μια πρωτοβουλία διαμοιρασμού γνώσεων από την Ευτυχία Σαμαρτζοπάνου, Μηχανικό Πληροφορικής στις Ένοπλες Δυνάμεις (φέρει το συγγραφικό ψευδώνυμο «Αριάδνη Δάντε») και υποψήφια Διδάκτωρ στο επιστημονικό πεδίο «Διδακτική της Πληροφορικής» σε παιδιά και εκπαιδευτικούς με σκοπό την παραγωγή από τους εκπαιδευόμενους δημιουργικού ψηφιακού περιεχομένου με νόημα. Πρόκειται για ένα παιχνίδι στον κόσμο της Δημιουργικής Γραφής και της Τεχνολογίας, που συνδέει αρμονικά τις ρομαντικές ψυχές των συμμετεχόντων με τον ψηφιακό εγγραμματισμό. Η διδακτορική διατριβή της δημιουργού εκπονείται υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Θαρρενού Μπράτιτση από το Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, ενώ τη δημιουργική ομάδα της πρωτοβουλίας πλαισιώνει ο εκπαιδευτικός Θεόδωρος Τσιλίκας, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας και Υπεύθυνος του Μουσείου Ιστορίας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας.

«Το σεντούκι του παππού» αποτελεί ένα όραμα της ερευνήτριας να προσφέρει σε παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς και φίλους της δημιουργικής μάθησης μια σειρά καινοτόμων εργαστηρίων για τη δημιουργική προσέγγιση της Επιστήμης των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών μέσα από την Παγκόσμια Δημοτική Ποίηση και την Tεχνολογία. Αποτελεί εγκεκριμένο πρόγραμμα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας και έχει στόχο την προαγωγή της αξίας του παιδικού βιβλίου, τη μύηση των συμμετεχόντων στη δημιουργική γραφή και τον ψηφιακό εγγραμματισμό και την ενδυνάμωση της φαντασίας όλων των φίλων της δημιουργικής μάθησης (παιδιών ηλικίας 4-12 ετών, γονιών, εκπαιδευτικών, κατοίκων της Αιτωλοακαρνανίας).

Με αφορμή ένα από τα 1049 ποιήματα που περιλαμβάνουν οι δύο τόμοι Παγκόσμιας Δημοτικής Ποίησης του αείμνηστου πρωτοπόρου εκπαιδευτικού Περικλή Καίσαρη πραγματοποιείται ένα μοναδικό κάθε φορά παιχνίδι. Σε κάθε παιχνίδι συμμετέχουν πέντε παίκτες: τέσσερα παιδιά και ένας ενήλικας, οι οποίοι αναλαμβάνουν τους ρόλους του Ιχνηλάτη του Διαδικτύου, του Αφηγητή, του Εικαστικού, του Παρουσιαστή/Δημοσιογράφου και του Καλεσμένου. Ο ρόλος του Καλεσμένου εκχωρείται αποκλειστικά στον ενήλικα της ομάδας (συνήθως ο εκπαιδευτικός μιας τάξης).

Ο Παρουσιαστής/Δημοσιογράφος αναλαμβάνει να πάρει συνέντευξη από τον Καλεσμένο . Οι ερωτήσεις αφορούν τον χαρακτήρα, τα όνειρα και τα επιτεύγματα του Καλεσμένου. Ο Αφηγητής ανοίγει το «σεντούκι του παππού» και λαμβάνει τυχαία ένα ποίημα. Με τη βοήθεια της συγγραφέως του προγράμματος, ο Αφηγητής αφηγείται το ποίημα στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας και την ολομέλεια της τάξης. Ο Ιχνηλάτης του Διαδικτύου αναζητεί πληροφορίες στο Διαδίκτυο για τη χώρα προέλευσης του ποιήματος και το θέμα του ποιήματος και ο προβολέας ή ο διαδραστικός πίνακας ξεναγεί τους συμμετέχοντες στην εκάστοτε χώρα παρέχοντας πλήθος πληροφοριών (γεωγραφική θέση χώρας, κόστος μετάβασης από Ελλάδα, εικόνες κατοίκων, γνωστά μνημεία, φαγητά, πολιτισμός, μουσική). Κατά την ξενάγηση ο Εικαστικός ακούει και παρατηρεί τις πληροφορίες και ζωγραφίζει τη σκηνή και τον ήρωα του ποιήματος. Στη συνέχεια, ο Καλεσμένος παραλαμβάνει το εικαστικό έργο, εμπνέεται από την ομάδα και δημιουργεί μια ιστορία για τη συνέχεια του ποιήματος.

Οι συναντήσεις είναι εθελοντικές, αφιλοκερδείς και πραγματοποιούνται σε τακτική μηνιαία βάση στο Μουσείο Ιστορίας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, στο χωριό Αγγελόκαστρο που βρίσκεται στο κέντρο του Νομού. Ο χώρος του Μουσείου ενώνει τους συμμετέχοντες με το παρελθόν της Εκπαίδευσης, τους τοποθετεί στο παρόν και μοιράζεται μαζί τους καινοτόμα εργαλεία αιχμής για να δημιουργήσουν το δικό τους ξεχωριστό μέλλον.

Στοχοθεσία

Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα οι μαθητές καλλιεργούνται πολύπλευρα στα εξής πεδία: Τεχνολογία – Πληροφορική , Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Πολιτισμός – Τέχνες - Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Μαθηματικά, Οικονομία, Γεωγραφία και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Το παιχνίδι με το σεντούκι του παππού καινοτομεί, συνεισφέρει και καλλιεργεί στην εκπαιδευτική κοινότητα στις θεματικές:

1) Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση για τα ήθη και τα έθιμα του παρελθόντος.

2) Ώθηση των μαθητών στην αντίληψη της ανάγκης των ανθρώπων από διάφορες κοινωνικές ομάδες / στρώματα να εκφράσουν τις ιδέες και τις σκέψεις τους μέσα από τον έμμετρο λόγο και την τέχνη της Ποίησης.

3) Μύηση στη ρητορική τέχνη και καλλιέργεια του διαλόγου.

4) Προσφορά μιας ανέξοδης και άμεσης περιήγησης σε όλον τον κόσμο μέσα από την Τεχνολογία.

5) Ανάδειξη της μορφολογίας του Παγκόσμιου Χάρτη μέσω ενός δημιουργικού τρόπου διδακτικής της Γεωγραφίας και της Λαογραφίας με ορθή χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο.

6) Εξάσκηση στη δημιουργική γραφή, αφήγηση και τη Φιλαναγνωσία.

7) Ανάδειξη της εκφραστικής ανάγνωσης, προβολή του συναισθήματος και του χρώματος που μπορούν να κουβαλούν οι λέξεις και οι προτάσεις ενός λογοτεχνικού έργου.

8) Ανάπτυξη της δημιουργικής και κριτικής σκέψη των μαθητών, της λογικής, της φαντασίας και της ενσυναίσθησης με την τοποθέτησή τους στο ποίημα και την προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος/ζητήματος που απασχολεί έναν ήρωα.

9) Ενδυνάμωση των διαπροσωπικών σχέσεων και προώθηση της συνεργασίας για τη δημιουργία ενός μοναδικού κάθε φορά αφηγήματος, που δύναται να βιντεοσκοπηθεί και αποθηκευτεί σε ένα ψηφιακό αρχείο για να προστεθεί σε μια ψηφιακή σχολική βιβλιοθήκη.

10) Παραγωγή Εικαστικών έργων.

11) Κατανόηση της χρήσης και λειτουργίας των ψηφιακών συσκευών και του τεχνολογικού εξοπλισμού.

12) Διδακτική πληθώρας Εφαρμογών παραγωγής – επεξεργασίας βίντεο, ψηφιακών αφηγήσεων, ηχογράφησης και δημιουργίας ηλεκτρονικών βιβλίων.

13) Ενεργοποίηση εσωτερικών κινήτρων και ώθηση στην αβίαστη ψηφιακή δημιουργία χρήσιμου περιεχομένου με νόημα.

14) Μελέτη επιπέδων ευεξίας και θετικής ψυχολογίας των συμμετεχόντων.

15) Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός.

Κατά την υλοποίηση του παιχνιδιού αξιοποιείται ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ηχητικός εξοπλισμός (μικρόφωνο και ηχεία), διασύνδεση στο Διαδίκτυο, διαδραστικός πίνακας ή/και προβολέας.

Προκλήσεις στην πορεία υλοποίησης του έργου

Το εγχείρημα ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2022 και τον Σεπτέμβρη του 2023 έλαβε από τη Διεύθυνση ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας έγκριση με την Φ.23./12364/05-09-2023.ΔΝΣΗ ΠΕ ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ/ΤΜΗΜΑ Ε’.

Η μεγάλη πρόκληση είναι η ενημέρωση των εκπαιδευτικών για το πρόγραμμα.

Για την υλοποίησή του απαιτήθηκε η συστράτευση εξειδικευμένων γνώσεων σε ποικίλα γνωστικά επίπεδα, μεράκι και υποστήριξη από ανθρώπους-κλειδιά-που υπηρετούν, αγαπούν την εκπαίδευση για δεκαετίες και είναι ιδιαίτερα αγαπητοί στην κοινωνία. Τα εργαστήρια πραγματοποιούνται σε τακτική βάση (ένα Σάββατο/Κυριακή το μήνα) και διαδίδονται στο κοινό μέσω έγκαιρων προσκλήσεων από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Νομού Αιτωλοακαρνανίας, από τη δωρεάν προβολή τους από 22 διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης της Δυτικής Ελλάδας και 6-10 προφίλ στο κοινωνικό δίκτυο του Facebook.

Η ανοικτή πρόσκληση για συμμετοχή από όλη την κοινωνία αποτελεί την επόμενη πρόκληση του εγχειρήματος. Κάθε μήνα η ομάδα αφουγκράζεται τον ρυθμό της καθημερινότητας, σχεδιάζει και ενσωματώνει σχετικές αναφορές και δράσεις στις διδακτικές ενότητες. Το μεγάλο στοίχημα ήταν και παραμένει να προσέλθει ο κόσμος στο Μουσείο για να δημιουργήσει και να το μάθουν οι εκπαιδευτικοί. Διατηρώντας στενή συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Νηπιαγωγείου και Δημοτικού Σχολείου Αγγελοκάστρου, την εκπαιδευτική κοινότητα και άλλους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων διαφόρων Δημοτικών Σχολείων επιτεύχθηκε η συστηματική παρακολούθηση των εργαστηρίων από τριάντα τακτικά μέλη. Ωστόσο, κάθε φορά συμβαίνει κάτι πρωτόγνωρο: στη συντροφιά έρχονταν νέοι εκπαιδευτικοί από διάφορες περιοχές, εκπρόσωποι της Πολιτείας, επιστήμονες διαφόρων κλάδων, γιαγιάδες, παππούδες, αλλά και γονείς με τα παιδιά τους. Πλέον, «Το σεντούκι του παππού» κατάφερε να έχει υποστηρικτές ολόκληρες οικογένειες και να πραγματοποιήσει ένα δυνατό συναπάντημα της δημιουργικής μάθησης με την κοινωνία.

Επιμέρους εργαστήρια στο Μουσείο Ιστορίας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας

Το πρόγραμμα προσφέρει αφιλοκερδώς ποικίλα εργαστήρια Ψηφιακής Αφήγησης, Λαογραφίας, Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Παρουσίασης, Δημοσιογραφίας, Εικαστικής Τέχνης, Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Ποίησης, Λογοτεχνίας, Παιχνιδιών Ρόλων, Αφήγησης, Φωτογραφίας, Γεωγραφίας, Ρητορικής Τέχνης, Κινηματογράφου, Ψηφιακού Βιβλίου, Δημιουργικής Γραφής στον Χώρο του Μουσείου Ιστορίας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας και συνεισφέρει τα μέγιστα στη θετική ψυχολογία των συμμετεχόντων.

Αναλυτικότερα, τα επιμέρους εργαστήρια περιλαμβάνουν:

1. Δημιουργική γραφή, Εισαγωγή στην Πληροφορική, Παιχνίδι με την κάμερα – βιντεοσκόπηση
2. Σχολιασμός Βιντεοσκόπησης, Περιήγηση στις χώρες προέλευσης των ποιημάτων μέσω του Παγκόσμιου Ιστού, Τρόποι αναζήτησης στο Διαδίκτυο
3. Εκφραστική ανάγνωση, Παιχνίδι με βάση ένα ποίημα. Εικαστική αποτύπωση ποιήματος.
4. Ανάλυση Ρόλου Παρουσιαστή, εξάσκηση στη συνέντευξη. Τα αντικείμενα μας λένε την ιστορία τους (δημιουργία ιστοριών και καταγραφή στο φακό)
5. Γνωριμία με την Τέχνη του κινηματογράφου και τον Ρόλο του σκηνοθέτη.
6. Εκφραστική αφήγηση διηγήματος, αλληλεπίδραση και παιχνίδια με το κοινό προς τιμήν της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού βιβλίου. Γνωριμία με τη λαογραφία. Δημιουργική γραφή καλεσμένων
7. Συνεργατική αφήγηση, Φωτογράφηση και βιντεοληψία. Λαογραφία: Γνωριμία με φυλές της Αφρικής. Περιήγηση στον Παγκόσμιο Ιστό.
8. Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Παιχνίδι με την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Αγρινίου. Δημιουργία αφισών από τα μέλη της ομάδας.
9. Ανάλυση Ρόλου Ιχνηλάτη Διαδικτύου και Ασφαλή Περιήγηση στο Διαδίκτυο.
10. Εργαστήρι δημιουργίας σκηνών και ιστοριών με το πρόγραμμα Alice. Εισαγωγή σε προγραμματιστικά περιβάλλοντα. Ο Ρόλος του Προγραμματιστή Η/Υ.
11. Εργαστήρι Αναζήτησης πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό για ένα πρόσωπο, πρόγραμμα παρουσίασης Powerpoint, προβολή ρεπορτάζ, αντίληψη της δύναμη της τεχνολογίας που μπορεί και κρατάει ζωντανή τη μορφή ενός ανθρώπου στον χρόνο.
12. Δημιουργία ψηφιακής αφήγησης / ταινίας μικρού μήκους
13. Δημιουργία παραμυθιού
14. Προκήρυξη Διαγωνισμού Παραμυθιού για μαθητές Δημοτικών Σχολείων Νομού Αιτωλοακαρνανίας με θέμα: «Μυθολογία και Μνημεία της Αιτωλοακαρνανίας».
15. Προβολή ταινίας και σχολιασμός.

Το άνοιγμα του σεντουκιού στα σχολεία 

«Το σεντούκι του παππού» δεν περιορίζεται στον μαγευτικό χώρο του Μουσείου. Χαρίζεται παντού. Ως εγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενημέρωσε για την ύπαρξή του όλα τα σχολεία του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και φιλοξενήθηκε σε τάξεις Δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων.

Οι εκπαιδευτικοί των σχολείων παρέλαβαν ένα αρχείο παρουσίασης με το ομώνυμο διήγημα του προγράμματος και μύησαν τους μαθητές στον ψηφιακό εγγραμματισμό ηχογραφώντας αποσπάσματα του έργου της συγγραφέως και συνθέτοντας τη δική τους ψηφιακή αφήγηση.

Έμαθαν να παίζουν και να δημιουργούν ιστορίες, να συνεργάζονται και να αναζητούν έγκυρες και αξιόπιστες πληροφορίες στο Διαδίκτυο.

Ανάλογα με την περίσταση, η δημιουργός και εισηγήτρια του προγράμματος στάθηκε σε θέματα που αφορούν στην Ασφαλή πλοήγηση με το Διαδίκτυο (23^ο Νηπιαγωγείο Αγρινίου, τη δημιουργική γραφή (Δημοτικό Σχολείο Δοκιμίου, 2^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 4^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 12^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 17^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, Δημοτικό Σχολείο Αγγελοκάστρου, 1^ο Δημοτικό Σχολείο Αιτωλικού, 1^ο Δημοτικό Σχολείο Νεοχωρίου), είτε στην εκφραστική ανάγνωση και στην ασφαλή περιήγηση στο Διαδίκτυο (3^ο Νηπιαγωγείο Ναυπάκτου).

Η δημιουργική ομάδα είναι πάντα κοντά στα παιδιά. Κι όταν δεν μπορεί να τα συναντήσει με φυσική παρουσία, γνωρίζει και αξιοποιεί τα τεχνολογικά μέσα με διαδικτυακές επισκέψεις.

Το σεντούκι του παππού έχει πολλά καλά παραδείγματα. Γιατί, «Αν φυτέψεις και περιποιηθείς καλά τον σπόρο, τότε έχεις σίγουρα καλή σοδειά». Έτσι, οι μαθητές του 12^ου Δημοτικού σχολείου Αγρινίου μετουσίωσαν τα ποιήματα του σεντουκιού σε Έκθεση Ζωγραφικής για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2024.

Τον Μάρτιο του 2024 κυκλοφόρησε η προκήρυξη του Διαγωνισμού Συγγραφής Παραμυθιού από μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. 43 μαθητές από 6 Δημοτικά Σχολεία του Νομού Αιτωλοακαρνανίας (9^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 17^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 21^ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, 1^ο Δ Δημοτικό Σχολείο Καινούργιου, Δημοτικό Σχολείο Δοκιμίου και 3^ο Δημοτικό Σχολείο Αιτωλικού) εμπνεύστηκαν από τη θεματολογία του Διαγωνισμού Συγγραφής Παραμυθιού και έστειλαν τα δικά τους παραμύθια για τη Μυθολογία και τα Μνημεία της Αιτωλοακαρνανίας, που βραβεύτηκαν στη Γιορτή Παραμυθιού της 2^ης Ιουνίου 2024 στο Αγγελόκαστρο. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού περιλαμβάνονται στο συνημμένο #2-ΒΙΒΛΙΟ-ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ-ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ.pdf με το σκεπτικό της Επιτροπής και τα υποβληθέντα έργα.

Επιπλέον, τα αποτελέσματα του προγράμματος παρουσιάστηκαν στις 15 Ιουνίου 2024 στο Επιστημονικό Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή «Εκπαίδευση, Διδασκαλία και Δια βίου Μάθηση: Προκλήσεις και Προοπτικές» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην κατηγορία «Διδασκαλία» και στην ενότητα «Β5. Καλές Πρακτικές στην Εκπαίδευση: Συνεργασία Σχολείου Οικογένειας – Κοινότητας, Προγράμματα Μετάβασης, Συναισθηματικής Ανάπτυξης, Πολιτιστικά, Περιβάλλοντος και Αειφορίας, Ευρωπαϊκά Προγράμματα». Η επιστημονική εισήγηση του προγράμματος βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=VPswgbscaYs&t=4s, μέσα στην οποία περιέχεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις επιμέρους δράσεις.

Επίλογος

«Το σεντούκι του παππού» είναι το δικό μας πολιτιστικό προϊόν. Είναι το δικό μας συναπάντημα της δημιουργικής μάθησης με την κοινωνία. Είναι το δικό μας αγαθό. Το δημιουργήσαμε με περισσή Αγάπη και μας ανταμείβει πάντα με Χαμόγελο και γλυκιά προσμονή για την επόμενη φορά. Για την επόμενη συνάντηση.

Με εκτίμηση,

Ευτυχία Σαμαρτζοπάνου

Υπ. Δρ. Διδακτική της Πληροφορικής